Serdecznie zapraszamy na wernisaż wystawy Jacka Zaborskiego Koincydencje strukturalne!
Wernisaż będzie miał miejsce 5 listopada 2021 o godz. 18:00
Wystawę obejrzeć można od 3 do 30 listopada 2021 od poniedziałku do piątku w godz. 10:00-15:30.
MCSG Rynek Główny 29, piętro 2, Kraków
Pomysł zajmowania się strukturami zrodził się podczas mojego pobytu w Eichstatt i Solnhofen (Bawaria) w 2015 r., gdzie miałem okazję oglądać kamieniołomy, w których wydobywa się kamień wapienny (głownie do celów budowlanych ale także, choć już rzadko, do uprawiania litografii). To jedno z niewielu miejsc, gdzie złoża występują w postaci łupka wapiennego w równoległych warstwach jednolitego chemicznie materiału. Struktura decyduje o jakości kamienia, jednocześnie stanowiąc o jego wyjątkowości pośród wielu setek innych złóż tego surowca na świecie.To od struktur zależy istota i jakość wszelkiego materialnego bytu, to struktury nim ,,rządzą”. Jest w nich organizująca reguła, zasada, jednocześnie w nich uwidacznia się ciągła przemiana i dynamika dziejów.
Interpretację graficzną tych zjawisk zrealizowałem (w skali mikro) już w 2015 r. Zaprezentowałem ją jako część wystawy w Studiu Litograficznym w Eichstatt. Temat ten wrócił do mnie 3 lata temu w kontekście coraz silniejszej refleksji (z pewnością związanej z moim wiekiem) o przemijaniu i kruchości wszystkiego co znamy.
Ustaliłem procedurę, w której zaczynam od intuicyjnie zbudowanych „Stanów pierwszych”. Są to czarno białe kompozycje o dużej swobodzie układów form i rytmów, bez określonej preferencji formalnej. Już na tym etapie nieustannie doświadczam zaskoczenia niespodziewanymi koincydencjami kształtów. W dalszym działaniu nadrukowuję kolejne matryce na siebie zagęszczając i komplikując struktury, wprowadzam kolor, czarny papier jako podłoże. Koincydencje stają się wielowarstwowe, zmieniają się dominacje i akcenty. Te kompozycje nazywam „Stany ważkości”.Technika graficzna jest predysponowana do tego typu eksperymentów, bo nie tylko umożliwia stosowanie druków wielokrotnych, ale również pozwala zestawiać zadrukowane papiery w większe całości lub wycinać i kojarzyć fragmenty odbitek. Pozwala to doświadczać i badać struktury „w nieskończoność”. Większe całości, złożone z dwóch lub trzech formatów B1 mają bardziej panoramiczny charakter i w moim odczuciu wyraźniej i pełniej odnoszą się do rzeczywistości.
Poziome kompozycje o wymiarach 200x70cm nazwałem „Złoża”. Te mierzące 210x100cm to „Mielenie”. Tytuł ostatnich nawiązuje do nieustannego procesu zmian i transformacji, któremu podlega absolutnie wszystko dookoła nas. To ten mechanizm powoduje epokowe przekształcenia, zanikanie i tworzenie nowych struktur. Wspomniany na początku łupek wapienny również jest rezultatem procesów zmian jakie zachodziły przed 150 milionami lat, ma charakter głównie osadowy i jest pozostałością/wynikiem radykalnych epokowych transformacji.
Prezentowane na wystawie kompozycje wykonuję manualnie, w technice litografii. W procesie twórczym ma to wymiar medytacyjno-kontemplacyjny. Moim założeniem formalnym jest połączenie stanu równowagi z wrażeniem wewnętrznego ruchu przy jednoczesnym (adekwatnym do rzeczywistości) poczuciu świadomości chwili wobec ciągle zmieniającej się rzeczywistości.Jacek Zaborski
